اداره کل دامپزشکی استان یزد

آتش‌سوزی در دامداری، یک آتش‌سوزی در انبار علوفه آقای ... رخ داده و متأسفانه حدود 5 کامیون از علوفه‌های ایشان آتش گرفته است.
توضیح: خوشبختانه آتش توسط آتش‌نشانی خاموش شده، ولی چون انبار نزدیک سالن گاوها و گوساله‌ها بوده، علاوه بر این که استرس زیادی به گاوها وارد شده است، آنها دود زیادی استنشاق کرده‌اند. در این حالت گاوها دچار مسمومیت با مونواکسید کربن می‌شوند که Smoke toxicity نامیده می‌شود. در اولین مرحله در اثر حرارت، صدمه زیادی به مجاری تنفسی وارد می‌شود و مسمومیت با مونواکسید کربن و دود رخ می‌دهد. مجاری تنفسی، بینی و حتی ناحیه حنجره ملتهب و بعد نکروز (مرگ بافتی) می‌شوند. حدود 6 ساعت بعد از آتش‌سوزی، علائم مسمومیت بروز کند. در اثر مسمومیت میزان اکسیژن خون کم می‌شود، به‌اصطلاح هیپوکسی رخ می‌دهد و بعد خون‌رسانی همه بافت ها بخصوص مغز کم می‌شود. اگر میزان مونواکسید کربن خون 10% بیشتر از حالت نرمال شود، بدون شک مسمومیت رخ می‌دهد. در مرحله بعد شش‌ها دچار اِدِم (ورم و یا خیز) می‌شوند، یعنی 12 تا 72 ساعت بعد از آتش‌سوزی، شش‌ها متورم شده و مجاری کوچک داخل شش‌ها مسدود می‌شوند. در مرحله سوم شش‌ها و مجاری آن‌ها متورم می‌شوند. جالب این که علائم استنشاق دود و مسمومیت 1 تا 2 روز بعد بروز می‌کند. در ادامه روند پیشرفت علائم مسمومیت، مجاری بینی، دهان، حتی حلق و حنجره متورم می‌شوند. در اثر التهاب حالت تنگ شدن حلق و حنجره پیش می‌آید. درنتیجه، بد نفس کشیدن، سرفه و دل زدن ناشی از مسمومیت هم بیشتر می‌شود. علائمی از شوک هم ممکن است دیده بشود. حالت خمودگی، عدم تعادل و حتی کما هم در مراحل آخر می‌تواند دیده شود. یادمان باشد که شش‌ها در این حالت بسیار مستعد عفونت هستند.
برای درمان گوساله‌ها و یا گاوهای مسموم، فراهم نمودن جایگاه تمیز و هوای تمیز بسیار ضروری است. مجاری بینی باید تمیز شوند و از مواد و یا اسپری‌هایی که مجاری بینی را گشاد می‌کند، استفاده شود. حتماً از کورتن‌ها برای کاهش التهاب و تورم مجاری بینی و شش‌ها استفاده شود. سعی کنیم این دام‌ها را سرم‌درمانی کنیم تا کمبود آب بدن آن‌ها جبران شود. غذای خوب، جایگاه خوب و پرستاری خوب برای این دام‌ها بسیار ضروری است. اگر دام‌ها تب ندارند، برای پیشگیری نیازی به آنتی‌بیوتیک نیست. در اینجا لازم است تکرار کنیم که "پیشگیری بهتر از درمان است". لذا توصیه می‌شود انبار غذا از سالن گاوها فاصله داشته باشد تا در صورت آتش‌سوزی، مشکلی برای گاوها ایجاد نشود. سعی کنیم شرایطی که آتش‌سوزی را در گاوداری امکان‌پذیر می‌سازد، حذف کنیم.