مدیریت تلیسه‌ها در گاوداری
یک دامدار باید همه نکات مدیریتی را بداند و به آن‌ها توجه کند. توصیه می‌شود در صورت داشتن امکانات و سالن کافی، گوساله‌ها و تلیسه‌ها را در چند گروه بر اساس سن و وزن از هم جدا کنیم.
ولی در صورت عدم وجود امکانات گوساله‌ها را در سن 12 تا 24 ماهگی می‌توانیم در یک گروه با هم نگه‌داریم. به‌نحوی‌که آن‌ها بتوانند در سن 13 تا 15 ماهگی تلقیح شوند و در سن 22 تا 24 ماهگی هم زایمان کنند. اگر قد و وزن گوساله مناسب نباشد، باید صبر کنیم تا به رشد برای تلقیح کافی برسند.
اگر تلیسه‌ها قبل از 12 ماهگی غذای کافی نخورند، رشد خوبی نخواهند داشت. لذا تغذیه و رشد گوساله‌ها قبل از یک‌سالگی، برای اینکه بخواهد در سن 13 تا 15 ماهگی آماده تلقیح شود، خیلی مهم است. اگر آن‌ها را زود تلقیح کنیم، دچار سخت‌زایی می‌شوند. لذا در زمان زایمان نه گوساله داریم و نه مادر. در بسیاری از کتب ذکر شده که تلیسه‌ها از 12 ماهگی تا 1 ماه قبل از زایمان نیازی به کنسانتره ندارند و نباید کنسانتره را در جیره غذایی آن‌ها قرار داد، اما بالاخره نیاز غذایی آن‌ها از طریق علوفه‌ها باید تأمین شود (البته انواع جیره برای این گروه از تلیسه‌ها وجود دارد، به‌نحوی‌که در بعضی جیره‌ها از کنسانتره هم استفاده می‌کنند). اما بهتر است که در حد یک کیلوگرم کنسانتره به آن‌ها بدهیم. تلیسه‌ها در این سن (12 تا 23 ماهگی) نیاز به مواد مکمل و مواد معدنی دارند.
مواد مکمل را نمی‌توان با یونجه یا علوفه مخلوط کرد. بنابراین ابتدا آن‌ها را با کنسانتره مخلوط کرده و بعد در جیره غذایی تلیسه‌های این سن قرار می‌دهیم. با توجه به پایین بودن میزان فسفر علوفه و یونجه، اگر به تنهایی به‌عنوان جیره غذایی تلیسه‌ها استفاده شوند، گاوها دچار کمبود فسفر شده و این کمبود می‌تواند برای آن‌ها مشکل‌ساز شود. لذا لازم است مکمل‌های فسفر دار را با کنسانتره مخلوط کنیم و به تلیسه‌ها بدهیم. بعلاوه کیفیت علوفه و مواد خشبی باید خوب باشد. سعی کنیم حتماً در این سن، جیره تلیسه‌ها بر اساس فرمول باشد تا کمبودی برای آن‌ها ایجاد نگردد. اگر در این سن (12 تا 23 ماهگی) برای تلیسه‌ها از سیلوی ذرت، غذاهای خشبی و یا کنسانتره (به مقدار زیاد) استفاده شود، ممکن است تلیسه چاق شود.
چاقی در تلیسه‌ها در زمان فحلی مشکل‌ساز می‌شود و باروری تلیسه‌ها کم می‌شود. پس بین چاق شدن تلیسه و آبستن نشدن آن‌ها ارتباط معنی‌دار وجود دارد. ضمن اینکه چاق شدن تلیسه باعث ایجاد سخت‌زایی و بیماری‌های زمان زایمان در تلیسه می‌شود. همه این عوامل را باید در نظر داشته باشیم تا انشاءا... تلیسه‌های سالم و خوبی در زمان زایمان داشته باشیم. داشتن یک جیره غذایی فرموله شده برای پرورش تلیسه ضروری است. لازم به یادآوری است که یک ماه مانده به زایمان، جیره غذایی تلیسه‌ها فرق می‌کند و باید مثل گاوهای در انتظار زایمان با آن‌ها رفتار کنیم.
ضمناً برای مبارزه با بیماری تب مالت باید بین سنین 4 تا 12 ماهگی گوساله‌های ماده را با استفاده از واکسن RB51 یا واکسن ایریبا واکسینه کنیم. از 15 ماهگی به بعد هم می‌توانیم واکسن RB51 و یا واکسن ایریبا با دوز کاهش‌یافته استفاده کنیم. انشاءا... با این واکسیناسیون گوساله‌ها برعلیه بیماری تب مالت ایمن می‌شوند.
نظر دهید